Epifania [gr.] nagłe ukazanie się (i zniknięcie) bóstwa w realnej postaci lub wizji (w czasie i przestrzeni). W chrześcijaństwie nazywa się tak święto Objawienia Pańskiego (6 stycznia), wprowadzonego w IV w. na pamiątkę objawienia się Chrystusa światu.
Biblia zawiera liczne opisy objawień Boga (teofania), aniołów (angelofania), ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Chrystusa (chrystofanie). W Starym Testamencie ukazaniu się Boga-Jahwe, najczęściej w postaci słupa ognia lub obłoku, często towarzyszą zjawiska nadzwyczajne (ogień, wichura, burza).
Szczególną epifanią jest życie Jezusa Chrystusa, w którym Bóg objawił się ludziom jako Zbawiciel. Epifanijny charakter osoby i czynów Jezusa podkreśla w swych pismach zwłaszcza św. Jan Ewangelista. Cuda Jezusa, którym rzadko towarzyszą nadzwyczajne zjawiska, są znakami i objawieniem chwały Bożej, a kończy je wniebowstąpienie.
Jak zapowiada Nowy Testament, właściwa, pełna epifania Boga nastąpi w czasach ostatecznych (eschatologia biblijna); powtórnemu przyjściu Syna Człowieczego (paruzja) będzie towarzyszyło objawienie przez Boga pełni jego mocy. Bóg osądzi narody, udzieli zbawienia i zakończy historię. Epifanijny charakter przypisuje się także działalności misyjnej Kościoła, której celem jest ukazanie planu Bożego wobec ludzi.
Na Wschodzie od przełomu II i III w. obchodzi się święto Epifanii (6 I), zwane też świętem Jordanu, upamiętniające objawienie Chrystusa: ludziom w narodzeniu, poganom w pokłonie mędrców ze Wschodu, uczniom w czasie chrztu w Jordanie i Żydom w cudzie przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej. Odpowiednikiem tej uroczystości w Kościele łacińskim jest liturgiczne święto Objawienia Pańskiego (Trzech Króli).
Opracowane na podstawie encyklopedii PWN